نخستین سالن های سینما در تهران
بخش چهارم
علی وکیلی چهره موثر و سرشناس دیگری از نسل اول سینما داران ایران است . او هنوز هفده سال داشت ( متولد 1266 ) و در مدرسه آلیانس درس می خواند که تجارت را تجربه کرد و تاجر موفقی شد . ...
... نخستین نشانه و مدرک حاکی از ارتباط وکیلی با سینما به 1303 باز می گردد :
" در سال 1303 من و آقای احمد لیستر برای پاره ای کارهای تجارتی به بغداد رفتیم . در این شهر یکی دو سینمای آبرومند و مجهز وجود داشت که فیلمهای نسبتا خوبی نیز نشان می دادند . چند شب بعنوان تفریح به این سینماها رفتیم . فیلم ها با این که صامت و کهنه بودند ولی چنان تاثیری بر روحیه ما دو نفر بجا گذاشتندکه همانجا تصمیم گرفتیم وسایل اینکار را خریداری و به ایران بیاوریم .بهر حال ما دو نفر با هم شریک شدیم و مقداری فیلم ،وسایل نمایش ،عکس و غیره از بغداد خریدیم و به ایران آمدیم . در تهران آقای لیستر از همکاری و مشارکت در اینکار صرف نظر کرد و من ناچار سهم او را خریدم و به تنهایی تصمیم به تاسیس سینما گرفتم . در آن سالها بهترین سالن که در تهران وجود داشت گراند هتل ( محل فعلی تماشاخانه تهران در لاله زار ) بود . این سالن را به ماهی 40 تومان اجاره کردم تقریبا 1000 تومان هم برای خرید صندلی ،دکوراسیون و تزئینات داخلی سینما خرج کردم تا سالنی نسبتا آبرومند و مجهز بوجود آمد . بلیط ورودی در سه درجه ،یک ،دو و سه قرانی بود . در قسمت سه قرانی که بقول امروزیها لژ سینما محسوب می شد در حدود 100 و در درجات پائین تر 400 صندلی قرار داشت . از تزئینات و دکوراسیونی که امروزه در سینماها بکار رفته در سینمای ما خبری نبود . سر در ورودی آن با یک تابلو دو متری سیاه رنگ که روی آن فقط نوشته شده بود گراند سینما تزئین یافته و در راهروها و مدخل سالن نیز چند لوستر معمولی برای تامین روشنائی دیده می شد . ... "
... وقتی توجه و اقبال بانوان را به سینما شاهد شد به ایجاد سالن ویژه ای برای آنان وسوسه شد و سالن مدرسه ی دخترانه ی زرتشتیان ( خیابان نادری ،نوبهار ) را که یک بار نیز امتحان این کار را به صورت ناموفق داده بود ،افتتاح کرد . ...
... سالن وکیلی برای بانوان به دلایل نامعلومی ،علیرغم امتیازاتی که جهت بانوان قائل شده بود ،مورد استقبال قرار نگرفت و او مدتی بعد به ناچار سالن را تعطیل کرد . وکیلی که همواره در پی ابتکارات تازه ای برای کارش بود ،چند ماه بعد به فکر تاسیس سالن تازه ای برای خانم ها و آقایان تواما پیش آورد و بالکن سینمایش را اختصاص به بانوان داد .
" اعلام گراند سینما و ورود خواتین
چون موسس گراند سینما برای خدمت بنوع ،قسمتی از سالن را مخصوص خانم های محترمه نموده لذا امشب عموم اهالی را دعوت به تماشای فیلم های جدید الورود و بی نظیر خود می نماید ... "
... وکیلی ضمن آماده کردن مقدمات تاسیس سالن تازه اش ،سینما سپه ،برای ایجاد تنوع ارکستری را به استخدام در آورد که در فواصل نمایش فیلم ها - آنتراکت - آهنگ های ایرانی می نواخت . ...
... وکیلی در نیمه دوم 1309 ،پس از انتشار شماره دوم مجله سینما و نمایشات ،چون به شدت درگیر فعالیت در شرکت های دولتی شد ،اداره ی سالن های سینما را کلا به عهده ی اسحق زنجانی گذاشت و از فعالیت های سینمایی و سینما داری کناره گرفت .
از کتاب : تاریخ سینمای ایران 1357 - 1279 ،نوشته ی جمال امید ،چاپ اول ،بهار 1374 ،انتشارات روزنه ،صفحات 28 و 29 و 30 .
سبزه دلت را به نیت آرزوهایت، هر چه که هست گره بزن، شادی؛ زیبایی؛ لطافت و خوشی های پایدار تقدیم وجودتون سیزده بدرتون مبارک از ته دل خوشحال میشم به منم سر بزنین
6518